η πρόθεσή μου είναι μέσα από αυτή τη σελίδα να παρουσιάσω καταρχήν έργα δικά μου, ποιήματα και πεζογραφήματα, καθώς και άλλων. Ενδεχομένως να περιληφθεί και ο δοκιμιακός λόγος στα ενδιαφέροντα του μλογκ. Θά ΄λεγα πως δεν πρόκειται μόνο για ένα εγχείρημα λόγου αλλά και διαλόγου μες και από τη δική σας ενεργή συμμετοχή. Θα περιλαμβάνονται επίσης ενδιαφέροντα μουσικά βίντεο και ντοκιμαντέρ.
30 Μαρ 2012
Δοκιμή ανάγνωσης της σύγχρονης ιστορικής συγκαιρίας (στην πατρίδα μας και οχι μόνο) α!μέρος, 2
Πριν προχωρήσω στην ανάλυση της σημερινής πραγματικότητας και επιχειρήσω μια εξήγηση που πιθανόν να διαφωτίσει λίγο (ή πολύ) τα όσα συμβαίνουν σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο σήμερα, θα ήθελα να αναφερθώ στα συνήθη εξηγητικά πλαίσια και τις ‘λογικές’ μας που υποτίθεται ότι κινούν τα νήματα της ιστορίας. Κατά την πιο διαδομένη αντίληψη, η κοινωνική ανισοτιμία και εκμετάλλευση προκύπτει από τον συνδυασμό της επιθυμίας κάποιων να έχουν την εξουσία και τον πλούτο για τον εαυτό τους (και κατ’ επέκταση για την τάξη τους) και της ικανότητας να το πετυχαίνουν αυτό σε βάρος των άλλων (των πολλών). Η φιλοχρηματία και η φιλαρχία ως τα βασικά δηλαδή κινητήρια πάθη (όπως τα θέτουν και οι θρησκευτικές αλλά και διάφορες άλλες πνευματικές παραδόσεις και αντιλήψεις) δομούν την ανθρώπινη ιστορία της κοινωνικής αδικίας και εκμετάλλευσης (της εκμετάλλευσης των φτωχών από τους πλούσιους και των αδυνάτων από τους ισχυρούς). Για πολλούς αυτό αποτελεί μια φυσική και αναπόφευκτη πραγματικότητα. Το ατομικό συμφέρον (που συχνά θα μετατραπεί σε ‘ταξικό’ για να μπορέσει να επιβληθεί) μπορεί να αποτελεί το κινητήριο μοχλό της ιστορίας, ακόμη κι αν όσοι πιστεύουν κάτι τέτοιο προσβλέπουν (όπως οι κομμουνιστές) ότι θα οδηγήσει νομοτελειακά σε μια μελλοντική αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης με την ίδια αυτή διαδικασία (προς όφελος όμως της τάξης ‘των πολλών’ αυτή τη φορά). Μες από εντελώς διαφορετική διαδικασία (αλλά βάσει των ίδιων αρχών όμως, του ατομικού συμφέροντος δηλαδή και των προαναφερθέντων κινήτρων ) οι θεωρητικοί του ‘καπιταλισμού’ πιστεύουν ότι μέσω μιας ‘ελεύθερης’ αυτορρύθμισης αυτή τη φορά της αγοράς και των υπαρχόντων καπιταλιστικών δομών, το σύστημα θα εξελιχθεί προς μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία (προς το συμφέρον όλων μας).
Για μένα είναι πράγματι άξιον απορίας πώς με οποιαδήποτε ‘διαδικασία’, νόμο, ‘προτσές’ και οποιοδήποτε άλλο θεωρητικό τέχνασμα, είναι δυνατόν να προκύψει κάτι καλό (ή κάτι καλύτερο τουλάχιστον) όταν τα κίνητρα της ανθρώπινης (ή ‘απάνθρωπης’) συμπεριφοράς μας που κινούν άλλωστε και την ιστορία θα παραμένουν τα ίδια! Θεωρείται επίσης δεδομένη (και είναι πλατιά διαδεδομένη) στην νεώτερη ιστορία η αντίληψη ότι η ανθρωπότητα προοδεύει συνεχώς καθώς οδεύει προς το μέλλον, έστω και με κάποια ‘μικρά πισωγυρίσματα’. Δείκτης μιας τέτοια προόδου θεωρείται η επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη. Τίποτε από αυτά όμως δεν αντέχει στην ερευνητική βάσανο… οποιοδήποτε μάλιστα κριτήριο κι αν επιλέξουμε.
Υπάρχει ένας εναλλακτικός τρόπος θεώρησης της ιστορίας που δεν θεωρεί τον άνθρωπο ‘δεδομένο’ με μια απαρέγκλιτα νομοθετημένη και μη επιδεχόμενη αλλαγής ‘ανθρώπινη φύση’. Αυτή η θεώρηση θέτει ως αρχικό γεγονός την ανθρώπινη ελευθερία (ή την ανθρώπινη ‘αυτεξουσιότητα’), κάτι που άλλωστε συμβαδίζει και με το κοινό αίσθημα ευθύνης που όλοι έχουμε. Αυτό σημαίνει ότι καταρχάς τα πάντα είναι ‘δυνατά’ μες την προσωπική ή και την πανανθρώπινη ιστορία (εννοείται βέβαια μες σε δεδομένους φυσικούς –και άλλου ίσως- περιορισμούς που η πραγματικότητα θέτει). Υπάρχει επίσης -και μπορεί να συνδυάζεται με την παραπάνω αντίληψη- η πεποίθηση σε κάποιους ανθρώπους ότι ένα βαθύ μυστήριο και κάποιο ιδιαίτερο πνευματικό νόημα διέπει την ανθρώπινη και συμπαντική ζωή, μια σκοπιμότητα δηλαδή, καθώς και η ενεργή παρουσία της συνείδησης, όπου προνομιακά, μέσω των αποφάσεών της, εδράζονται τα ‘ορατά συμβάντα’ και αιτιολογούνται τα ιστορικά γεγονότα. Και αυτή η αντίληψη (σε διαφορετικές παραλλαγές και σε συνδυασμούς με άλλες) υπάρχει σε διάφορες φιλοσοφικές και θρησκευτικές θεωρήσεις. Θέλω να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός πως ό,τι συνηθίζεται να θεωρείται από τον τρέχοντα ‘ιδεολογικό συρμό’ έγκυρο δεν σημαίνει βέβαια ότι είναι κιόλας. Και τα λέω όλα αυτά για να δείξω, τελείως συνοπτικά φυσικά και για τις ανάγκες της διαπραγμάτευσης του θέματος, ότι οι ερμηνευτικές προκείμενες που σήμερα κυριαρχούν στις κοινωνίες μας μπορεί να μην είναι και το ‘απαύγασμα της ανθρώπινης σοφίας’, όπως νομίζουμε! Έχουν ήδη αμφισβητηθεί από μεγάλους στοχαστές και νομίζω πως πλέον αμφισβητούνται ακόμη και από τα ίδια τα ιστορικά δεδομένα. (Πίστευαν για παράδειγμα παλιότερα ότι η τεχνολογική πρόοδος θα επέτρεπε στην ανθρωπότητα να επιλύσει τα προβλήματα της επιβίωσης και συνακόλουθα να ασχοληθούν στη συνέχεια οι άνθρωποι με ζητήματα τέχνης, πολιτισμού κ.τ.λ αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής της. Πραγματικά έτσι θα έπρεπε να είχε γίνει! Η ουσία είναι ότι δεν έγινε, θέτοντας έτσι υπό αμφισβήτηση τις προϋποθέσεις που πάνω τους στηρίχθηκε ένα τέτοιο ‘ιδεολόγημα’.)
Για μένα είναι πράγματι άξιον απορίας πώς με οποιαδήποτε ‘διαδικασία’, νόμο, ‘προτσές’ και οποιοδήποτε άλλο θεωρητικό τέχνασμα, είναι δυνατόν να προκύψει κάτι καλό (ή κάτι καλύτερο τουλάχιστον) όταν τα κίνητρα της ανθρώπινης (ή ‘απάνθρωπης’) συμπεριφοράς μας που κινούν άλλωστε και την ιστορία θα παραμένουν τα ίδια! Θεωρείται επίσης δεδομένη (και είναι πλατιά διαδεδομένη) στην νεώτερη ιστορία η αντίληψη ότι η ανθρωπότητα προοδεύει συνεχώς καθώς οδεύει προς το μέλλον, έστω και με κάποια ‘μικρά πισωγυρίσματα’. Δείκτης μιας τέτοια προόδου θεωρείται η επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη. Τίποτε από αυτά όμως δεν αντέχει στην ερευνητική βάσανο… οποιοδήποτε μάλιστα κριτήριο κι αν επιλέξουμε.
Υπάρχει ένας εναλλακτικός τρόπος θεώρησης της ιστορίας που δεν θεωρεί τον άνθρωπο ‘δεδομένο’ με μια απαρέγκλιτα νομοθετημένη και μη επιδεχόμενη αλλαγής ‘ανθρώπινη φύση’. Αυτή η θεώρηση θέτει ως αρχικό γεγονός την ανθρώπινη ελευθερία (ή την ανθρώπινη ‘αυτεξουσιότητα’), κάτι που άλλωστε συμβαδίζει και με το κοινό αίσθημα ευθύνης που όλοι έχουμε. Αυτό σημαίνει ότι καταρχάς τα πάντα είναι ‘δυνατά’ μες την προσωπική ή και την πανανθρώπινη ιστορία (εννοείται βέβαια μες σε δεδομένους φυσικούς –και άλλου ίσως- περιορισμούς που η πραγματικότητα θέτει). Υπάρχει επίσης -και μπορεί να συνδυάζεται με την παραπάνω αντίληψη- η πεποίθηση σε κάποιους ανθρώπους ότι ένα βαθύ μυστήριο και κάποιο ιδιαίτερο πνευματικό νόημα διέπει την ανθρώπινη και συμπαντική ζωή, μια σκοπιμότητα δηλαδή, καθώς και η ενεργή παρουσία της συνείδησης, όπου προνομιακά, μέσω των αποφάσεών της, εδράζονται τα ‘ορατά συμβάντα’ και αιτιολογούνται τα ιστορικά γεγονότα. Και αυτή η αντίληψη (σε διαφορετικές παραλλαγές και σε συνδυασμούς με άλλες) υπάρχει σε διάφορες φιλοσοφικές και θρησκευτικές θεωρήσεις. Θέλω να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός πως ό,τι συνηθίζεται να θεωρείται από τον τρέχοντα ‘ιδεολογικό συρμό’ έγκυρο δεν σημαίνει βέβαια ότι είναι κιόλας. Και τα λέω όλα αυτά για να δείξω, τελείως συνοπτικά φυσικά και για τις ανάγκες της διαπραγμάτευσης του θέματος, ότι οι ερμηνευτικές προκείμενες που σήμερα κυριαρχούν στις κοινωνίες μας μπορεί να μην είναι και το ‘απαύγασμα της ανθρώπινης σοφίας’, όπως νομίζουμε! Έχουν ήδη αμφισβητηθεί από μεγάλους στοχαστές και νομίζω πως πλέον αμφισβητούνται ακόμη και από τα ίδια τα ιστορικά δεδομένα. (Πίστευαν για παράδειγμα παλιότερα ότι η τεχνολογική πρόοδος θα επέτρεπε στην ανθρωπότητα να επιλύσει τα προβλήματα της επιβίωσης και συνακόλουθα να ασχοληθούν στη συνέχεια οι άνθρωποι με ζητήματα τέχνης, πολιτισμού κ.τ.λ αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής της. Πραγματικά έτσι θα έπρεπε να είχε γίνει! Η ουσία είναι ότι δεν έγινε, θέτοντας έτσι υπό αμφισβήτηση τις προϋποθέσεις που πάνω τους στηρίχθηκε ένα τέτοιο ‘ιδεολόγημα’.)
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)